ΑΝΔΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗ ΑΛΩΠΕΚΙΑ
ΑΙΤΙΑ- ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ- ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στο
σημερινό άρθρο έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε
την ιατρική γνώμη ενός από τους κορυφαίους στον κόσμο στον τομέα της
μεταμόσχευσης μαλλιών του Ιατρού Robert M.
Bernstein(www.bernsteinmedical.com).
Οι περισσότεροι άντρες βιώνουν κατά την διάρκεια της ζωής τους τουλάχιστον μια μικρή απώλεια τριχών.Μέχρι τα 50 ένας άντρας έχει πιθανότητα μεγαλύτερη από 50% να εμφανίσει κάποιο ποσοστό γενετικής αλωπεκίας.Η ψυχολογική επίδραση της ανδρογενετικής αλωπεκίας ποικίλει σημαντικά,με ορισμένους άντρες ελάχιστα να δίνουν σημασία στην αραίωση των τριχών της κεφαλής,ενώ άλλοι επηρεάζονται σημαντικά σε βαθμό που να επηρεάζεται η καθημερινότητά τους.Τριχόπτωση μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες όπως υποκείμενες παθολογικές καταστάσεις(παθήσεις θυρεοειδή αδένα αναιμία,σοβαρές διατροφικές διαταραχές,χειρουργικές επεμβάσεις,σοβαρές ψυχολογικές διαταραχές κ.α.),φάρμακα και λοιμώξεις.Ο λόγος όμως που οι περισσότεροι άντρες χάνουν τα μαλλιά τους είναι η ανδρογενετική αλωπεκία δηλαδή η γενετική προδιάθεση για τριχόπτωση.Η κληρονομική τριχόπτωση οφείλεται στην επίδραση της ανδρικής ορμόνης διυδροτεστοστερόνης (δραστική μορφή της τεστοστερόνης) σε γενετικά προδιατεθειμένους θυλάκους τριχών.
Η ευαισθησία στην ορμόνη αυτή εμφανίζεται κυρίως στις τρίχες που βρίσκονται στο μπροστινό μέρος της κεφαλής καθώς και στην κορυφή και όχι σε αυτές που βρίσκονται πλάγια ή στο πίσω μέρος της κεφαλής.Στην κοινή μορφή ανδρογενετικής αλωπεκίας η απώλεια των τριχών αρχίζει συνήθως από τους κροτάφους και την κορυφή του κρανίου και προχωρά βαθμιαία μέχρι την πλήρη απώλεια των τριχών αφήνοντας όμως άθικτες τις τρίχες στα πλάγια και στο πίσω μέρος του κρανίου.Υπάρχουν άλλες δύο μορφές ανδρογενετικής αλωπεκίας που μπορεί να διαφύγουν της προσοχής του Ιατρού η ‘’Διάχυτη Πρότυπη Αλωπεκία’’(DPA), και η ‘’Διάχυτη Μη Πρότυπη Αλωπεκία’’(DUPA) και οι οποίες αποτελούν πρόκληση τόσο για την διάγνωση όσο και για την θεραπεία του ασθενούς.Η DPA είναι ανδρογενετική αλωπεκία που εκδηλώνεται με διάχυτη λέπτυνση των τριχών στο μπροστινό μέρος της κεφαλής και στην κορυφή με σταθερή όμως την υπόλοιπη περιοχή του κρανίου όπως και στην κοινή μορφή ανδρογενετικής αλωπεκίας.Η DUPA είναι επίσης ανδρογενετική αλωπεκία αλλά εκδηλώνεται με διάχυτη λέπτυνση των τριχών από όλο το κρανίο χωρίς την διατήρηση σταθερής ζώνης τριχών.Η διαφορική διάγνωση της DPA από την DUPA μορφή ανδρογενετικής αλωπεκίας έχει μεγάλη σημασία καθώς οι ασθενείς με την DPA μορφή αποτελούν συχνά καλούς υποψήφιους για μεταμόσχευση μαλλιών(όπως και της κοινής μορφής), ενώ οι ασθενείς με DUPA σχεδόν ποτέ δεν αποτελούν υποψηφίους για μεταμόσχευση μαλλιών καθώς υφίστανται εκτεταμένη τριχόπτωση χωρίς σταθερή δότρια ζώνη τριχών.Η διάγνωση της ανδρογενετικής αλωπεκίας είναι συνήθως απλή και βασίζεται στο οικογενειακό ιστορικό τριχόπτωσης(αν και πολλές φορές μπορεί να απουσιάζει) στην επισκόπηση της χαρακτηριστικής κατανομής της απώλειας τριχών,στην μέτρηση της πυκνότητας των τριχών της κεφαλής με το πυκνόμετρο,και στις εργαστηριακές εξετάσεις(γενική αίματος,σίδηρο ορού,ορμονικός έλεγχος κ.α.)
Η θεραπεία της ανδρογενετικής αλωπεκίας μπορεί να διακριθεί στην φαρμακευτική και στην επεμβατική.Για την φαρμακευτική θεραπεία υπάρχουν δύο εγκεκριμένες φαρμακευτικές ουσίες η φιναστερίδη 1mg και η μινοξιδίλη η οποία χρησιμοποιείται τοπικά.Τα φάρμακα αυτά μπορεί να φανούν χρήσιμα με δύο τρόπους, είτε να λαμβάνονται στην αρχή της τριχόπτωσης με στόχο την επιβράδυνση της εξέλιξης της πάθησης ή και αν είναι εφικτό την πλήρη διακοπή και αντιστροφή της,είτε σε συνδυασμό με την μεταμόσχευση μαλλιών για την μεγιστοποίηση του αισθητικού αποτελέσματος.Γενικά όσο πιο νωρίς γίνεται η έναρξη των φαρμάκων αυτών τόσο πιο αποτελεσματικά είναι.Αν και η φιναστερίδη είναι αρκετά πιο αποτελεσματική από την μινοξιδίλη φαίνεται ότι έχουν αθροιστικό αποτέλεσμα όταν χρησιμοποιούνται μαζί.Απαιτείται αρκετό χρονικό διάστημα για να δράσουν τα φάρμακα και συνήθως τα αποτελέσματα είναι ορατά μετά από 6 μήνες με ένα χρόνο.Τα φάρμακα είναι αποτελεσματικά για κάποιους ασθενείς ενώ σε ορισμένους δεν είναι.Τα αποτελέσματα των φαρμάκων διατηρούνται όσο ο ασθενής παίρνει τα φάρμακα και αν σταματήσει την χρήση τους η τριχόπτωση θα συνεχίσει όπως όταν δεν λάμβανε την θεραπεία.Οι παρενέργειες της φιναστερίδης στην δόση του 1mg είναι σπάνιες, αλλά αντιστρέψιμες.Το 3,8% των αντρών εμφάνισε κάποια μορφή σεξουαλικής δυσλειτουργίας.Οι σεξουαλικές παρενέργειες αντιστρέφονται σε όλους τους άντρες που σταματούν την θεραπεία και συνήθως αυτό απαιτεί χρονικό διάστημα μερικών εβδομάδων.
Η αρχή της μεταμόσχευσης μαλλιών είναι απλή.Οι τρίχες στα πλάγια και στο πίσω μέρος του κρανίου παραμένουν σταθερές ακόμα και σε προχωρημένη τριχόπτωση καθώς οι θύλακοι στις περιοχές αυτές δεν υφίστανται τις επιδράσεις της διυδροτεστοστερόνης(της υπεύθυνης για την τριχόπτωση ανδρικής ορμόνης) ιδιότητα που διατηρούν ακόμα και όταν μεταφερθούν με την μεταμόσχευση σε άλλη θέση στο κρανίο.Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως στην μεταμόσχευση μαλλιών δεν δημιουργούνται νέα τριχοθυλάκια αλλά γίνεται ανακατανομή προς τις περιοχές που έχουν χάσει τα τριχοθυλάκια τους.
Έτσι για την επίτευξη ενός ικανοποιητικού αισθητικού αποτελέσματος όπου το άτομο θα φαίνεται πως διαθέτει περισσότερα μαλλιά από αυτά που πραγματικά έχει απαιτούνται κάποιες προυποθέσεις.Σημαντικό ρόλο συνεπώς παίζει η δότρια περιοχή και οι δυνατότητες που αυτή παρέχει για λήψη τριχοθυλακίων καθώς αυτή καθορίζει ποιος ασθενής θεωρείται καλός υποψήφιος για μεταμόσχευση μαλλιών .Η δότρια περιοχή είναι αυτή που καθορίζει ποιο θα είναι το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα και με βάση αυτή πρέπει ο ασθενής μαζί με τον γιατρό να διαμορφώνει ρεαλιστικά τις απαιτήσεις του.Η μεταμόσχευση μαλλιών είναι μια διαδικασία που απαιτεί ειδικό ιατρό που να συνδυάζει χειρουργική επιδεξιότητα αλλά και την δυνατότητα “καλλιτεχνικής” σχεδίασης της μεταμόσχευσης καθώς τα νέα μαλλιά πρέπει να φαίνονται φυσικά όχι μόνο σήμερα αλλά και μελλοντικά καθώς το άτομο θα μεγαλώνει.
Οι παλαιότερες τεχνικές μεταμόσχευσης μαλλιών χρησιμοποιούσαν μοσχεύματα διαμέτρου 6-8 mm δίνοντας την χαρακτηριστική εικόνα “μαλλιών κούκλας” δίνοντας μη φυσικό αισθητικό αποτέλεσμα.Επίσης οι τεχνικές αυτές χρησιμοποιούσαν μικρό αριθμό μοσχευμάτων με αποτέλεσμα να απαιτούνται αρκετές συνεδρίες για την επίτευξη του τελικού αποτελέσματος,συνεδρίες που απείχαν χρονικά μεταξύ τους αρκετούς μήνες ώστε να επιτευχθεί επούλωσης. Ο ασθενής συχνά είχε μετεγχειρητικά αιμορραγία ενώ κατά την επιστροφή του στο σπίτι έπρεπε να φέρει μεγάλο επίδεσμο στην κεφαλή για να καλύψει τις πληγές που επέμεναν για αρκετές εβδομάδες.
Η μεταμόσχευση μονάδων τριχοθυλακίων( Follicular Unit Transplantation) αποτελεί την τεχνική που έφερε επανάσταση στη μεταμόσχευση μαλλιών.Έδωσε τη δυνατότητα στον χειρουργό που επιτελεί την μεταμόσχευση μαλλιών να ολοκληρώνει την αισθητική αποκατάσταση του τριχωτού της κεφαλής σε μία ή το πολύ δύο συνεδρίες με το πιο φυσικό αισθητικά αποτέλεσμα.Η τεχνική αυτή περιγράφτηκε για πρώτη φορά από τους γιατρούς Bernstein και Rassman το 1995.Σε αντίθεση με τις παλαιότερες μεθόδους που το μόσχευμα αποτελείτο από ποικίλο αριθμό τριχών, στην μέθοδο αυτή το μόσχευμα είναι η ίδια η μονάδα του τριχοθυλακίου επιτυγχάνοντας την μεταμόσχευση των τριχών ακριβώς όπως αυτές μεγαλώνουν και αναπτύσσονται στο τριχωτό της κεφαλής.Για το λόγο αυτό η μέθοδος αυτή έχει και σαφή πλεονεκτήματα έναντι των παλαιοτέρων τεχνικών.Έτσι με την μέθοδο της μεταμόσχευσης τριχοθυλακίων επιτυγχάνεται απόλυτα φυσικό αποτέλεσμα σε μία συνήθως συνεδρία με μέγιστη εκμετάλλευση της δότριας περιοχής(αλλά και διαφύλαξη της για πιθανή μελλοντική χρήση),καθώς και με ελάχιστες πληγές στην μεταμοσχευμένη περιοχή με μηδαμινή συνήθως αιμορραγία.
Το μέλλον στην αντιμετώπιση της ανδρογενετικής αλωπεκίας είναι η κλωνοποίηση τριχοθυλακίων.Η ιδέα είναι απλή και συνίσταται στην λήψη υγιών τριχοθυλακίων από την δότρια περιοχή, την μεταφορά τους στο εργαστήριο για την δημιουργία απεριόριστου αριθμού νέων τριχοθυλακίων με την κλωνοποίηση και την εμφύτευσή τους στην πάσχουσα περιοχή.Αν και η ιδέα είναι απλή η πραγματοποίησή της ακόμα εμφανίζει αρκετά προβλήματα.
Πρώτον τα τριχοθυλάκια είναι αρκετά πολύπλoκη ανατομική μονάδα και δεν είναι απλό να κλωνοποιηθεί.Απαιτείται να βρεθεί πιο τμήμα του τριχοθυλακίου είναι το πιο κατάλληλο για κλωνοποιήση.
Δεύτερον πρέπει να βρεθεί ο καλύτερος τρόπος για να καλλιεργηθούν τα κύτταρα του τριχοθυλακίου εκτός σώματος στο εργαστήριο.
Τρίτον τα κλωνοποιημένα τριχοθυλάκια πρέπει να εμφυτευθούν με τέτοιο τρόπο ώστε τόσο να αναπτύσσονται φυσιολογικά στο κρανίο όσο και να συνεχίζουν να δίνουν γένεση σε νέες τρίχες.
Τέλος είναι επιτακτική ανάγκη να μελετηθεί αν τα κλωνοποιημένα τριχοθυλάκια μπορεί να οδηγήσουν στην δημιουργία όγκων.
Μόλις αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες αυτές τότε η κλωνοποίηση θα αποτελέσει την οριστική λύση στο πρόβλημα της τριχόπτωσης καθώς θα εξαφανίσει τον περιορισμό της δότριας περιοχής αφού ακόμα και ασθενείς με μεγάλου βαθμού αλωπεκία(είτε ανδρογενετική, είτε από άλλους λόγους π.χ. Εγκαύματα) θα μπορούν να επιτύχουν πλήρης αποκατάσταση με όση πυκνότητα επιθυμούν. Αν και τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σημαντική πρόοδος στην κλωνοποίηση των τριχών εντούτοις ακόμα υπάρχουν αρκετά βήματα που πρέπει να γίνουν πριν η μέθοδος γίνει διαθέσιμη στο ευρύ κοινό.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ Π.ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΤΗΣ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΘΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΑ
ΤΗΛ 2104521984
E-MAIL:
Katafigiotis@yahoo.com
